r. Imieniny:
logo

Właściciele Dęblina

Pierwszym dziedzicem terenu, na którym położony jest Dęblin był Piotr „de Demblin”.
 
Następnym – Grot z Jankowic z rodu Odrowążów, który 14 lipca 1397 r. odkupił od Piotra włości dęblińskie na mocy przywileju króla Władysława Jagiełły. W jego rękach pozostawały do około połowy XV w. Grot pieczętował się herbem Rawa (Rawicz).
 
Po nim dobra dęblińskie krótko należały do Tarnowskich herbu Leliwa.
 
Pod koniec XV w. przeszły w ręce rodu Tarłów ze Szczekarzowic herbu Topór. Gdy byli oni w posiadaniu omawianego terenu, Bobrowniki otrzymały prawa miejskie.
 
Ślub Jadwigi Tarłówny z Jerzym Mniszchem z Wielkich Kończyc około roku 1571 sprawia, że dobra w skład których wchodziły poza Dęblinem i Bobrownikami również: Moszczanka, Kleszczowa Wola, Żdżary, Mierzączka i Modrzyce na około sto lat stają się własnością Mniszchów herbu Kończyc (Siempiór). Jedną z córek małżonków Jerzego i Jadwigi była Maryna, późniejsza żona cara Dymitra Samozwańca I a następnie Dymitra Samozwańca II – tym samym dwukrotnie caryca Rosji.
 
Pod koniec lat siedemdziesiątych XVII w. włości dęblińskie nabywa Adam Kotowski – syn chłopa pańszczyźnianego spod Kluczborka o nazwisku Kot. Zdobył edukację na dworze Jana Wielopolskiego, starosty bieckiego, który wprowadził go na dwór królewski. Kotowski robił szybką karierę, zdobył szlachectwo i zmarł bezpotomnie w 1693 r.

 

Herb Leliwa Herb Topór Herb Kołczyc
Leliwa Topór Kończyc

 

Kotowski jeszcze za życia zapisał klucz dębliński kanclerzowi Janowi Wielopolskiemu co podważył Jan Odrowąż Pieniążek, wojewoda sieradzki, cioteczny brat Wielopolskiego i zajechał dobra. Dopiero interwencja zbrojna króla Jana III Sobieskiego przywróciła porządek. Ale Kotowski miał trzech braci, chłopów pańszczyźnianych. Byli oni prawnymi spadkobiercami, zupełnie nie orientującymi się w sprawach majątkowych Adama.
 
Wykorzystał to Stanisław Antoni Szczuka, referendarz koronny i za niewielką sumę odkupił od nich wszystkie prawa do majątku. Unieważnił akt darowizny na rzecz Wielopolskiego i przejął dobra Niewykluczone. Na przełomie XVII i XVIII wieku właścicielem klucza dęblińskiego był przejściowo również Hieronim Lubomirski, hetman wielki koronny i kasztelan krakowski.
 
W roku 1716 dziedzicem Dęblina był Adam Leśniowolski, starosta brzeski.
 
W roku 1726 Dęblin wraz z resztą dóbr powrócił do rodu Mniszchów. Gospodaruje na nim Józef Wandalin Mniszech, kasztelan krakowski, marszałek nadworny litewski, ożeniony w drugim małżeństwie z Tarłówną. Był on wnukiem Maryny Mniszchówny. Dla niego wybudowany zostaje w Dęblinie przed 1747 r. rokokowy pałac o nieznanym nam wyglądzie. Kolejny Mniszech na dęblińskich dobrach – Michał Jerzy, ożeniony po raz drugi z Urszulą z Zamoyskich, siostrzenicą króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, gruntownie przebudował i rozbudował dęblińską siedzibę w duchu klasycyzmu stanisławowskiego. Prawdopodobnie autorem projektu przebudowy był Dominik Merlini, architekt królewski. Wygląd pałacu z tego czasu przedstawia akwarela Zygmunta Vogla z 1796 r. do dziś zachowana.
 
W 1818 r. Paulina hr. Mniszech wyszła za mąż za Antoniego Jabłonowskiego herbu Prus (Prug) III., dziedzica dóbr miasta Annopol z przyległościami w guberni wołyńskiej. Jabłonowski czynnie spiskował jako dekabrysta przeciw carowi. W lutym 1826 r. po stłumieniu powstania dekabrystów, na podstawie ich zeznań, książę został aresztowany i skazany na 20 letnią katorgę. W 1834 r. po ułaskawieniu powrócił do kraju, zaś w 1836 r. sprzedaje klucz dębliński rządowi Królestwa Polskiego.
 
Herb Starykoń Herb Grabie Herb Śreniawa Herb Prus III
Starykoń Grabie Śreniawa Prus III
 
Po przejęciu przez rząd dobra dęblińskie oddane zostają w administrację niejakiemu Wężyckiemu. W roku 1837 wykonany został najstarszy z zachowanych planów zespołu pałacowo – parkowego i folwarku w Dęblinie. Na planie widoczna jest również wieś Dęblin, folwark, browar i dwie karczmy.
 
Tak zorganizowany majątek ziemski w dniu 21 maja / 2 czerwca 1840 r. nadany został specjalnym ukazem przez cara Mikołaja I „...Namiestnikowi Naszemu w Królestwie Polskim Generał Feldmarszałkowi Xięciu Warszawskiemu Hrabiemu Paskiewiczowi Erywańskiemu za czynione Nam usługi w dopełnianiu poruczonych Mu przez Nas ważnych obowiązków ...”. Akt nadania zmieniał dotychczasową nazwę klucza na Sieło Iwanowskie, nazwę pochodzącą od imienia namiestnika. Po Iwanie dobra odziedziczył syn Teodor hr. Paskiewicz Erewański, a po jego śmierci żona.

Następnie na mocy ustawy z 25 lipca 1919 r. o dobrach donacyjnych, dobra dęblińskie przeszły na własność państwa i w znacznej części zostały rozparcelowane.
 
Opracowali, na podstawie posiadanych materiałów: A. Osika, J. Kucharski
Powrót